Οφθαλμίατρος Νασίκας Βασίλειος
Τεμπέλικο Μάτι cover image

Τεμπέλικο Μάτι

Το λεγόμενο τεμπέλικο μάτι είναι μια οφθαλμολογική οντότητα που αναφέρεται στην χαμηλή οπτική ικανότητα του οφθαλμού και ο ορισμός του είναι ως αμβλυωπία δηλαδή αμβλέα ή ασθενική όραση. Αμβλυωπία είναι η ελαττωμένη όραση του ματιού παρά τη διόρθωση με γυαλιά κάποιας τυχόν διαθλαστικής ανωμαλίας π.χ. αστιγματισμού. Αφορά περίπου το 1-5% του πληθυσμού.

Υπάρχουν έξι είδη αμβλυωπίας

  • Στραβισμική αμβλυωπία

Ο στραβισμός συχνά οδηγεί σε αμβλυωπία.  Οφείλεται  στο ότι το μάτι που στραβίζει προκαλεί διπλωπία διπλή όραση δηλαδή, ένα φαινόμενο που ταλαιπωρεί τον ασθενή με αποτέλεσμα ο εγκέφαλος να απωθεί-διαγράφει την “στραβή” εικόνα. Η συνεχής απώθηση της εικόνας καταλήγει στη μόνιμη ελάττωση της όρασης.

  • Ανισομετρωπική ( διαθλαστική) αμβλυωπία

Όταν υπάρχει μεγάλη ανισομετρωπία άνισοι βαθμοί δηλαδή μεταξύ των δύο ματιών, (συνήθως μεγαλύτερη από 2,5D βαθμοί μεταξύ των δύο οφθαλμών) δεν είναι δυνατή η ταύτιση των δύο εικόνων λόγω των διαφορετικών μεγεθών ανισοεικονία. Το αποτέλεσμα είναι και πάλι η απώθηση της εικόνας που σχηματίζεται στον οφθαλμό με τη μεγαλύτερη αμετρωπία και η αμβλυωπία.

  • Αμετρωπική αμβλυωπία

Είναι αποτέλεσμα στέρησης εικόνας. Υπάρχει και στα δύο μάτια ταυτόχρονα και προκαλείται από υψηλές αμετρωπίες, συνήθως υπερμετρωπία >4,5D βαθμών.

  • Αμβλυωπία από ανοψία( λόγω αποστέρησης)

Οφείλεται σε παρεμπόδιση της όρασης κατά τη βρεφική ή πρώτη παιδική ηλικία με αποτέλεσμα σοβαρή ελάττωση της όρασης. Είναι δυνατόν να είναι μονόφθαλμη ή διόφθαλμη. Συνήθεις αιτίες είναι:

  1. Βλεφαρόπτωση. Το βλέφαρο που πέφτει καλύπτει το μάτι και τον άξονα της όρασης της διόδου του φωτός
  2. Θολερότητες στα διαθλαστικά μέσα ( π.χ. καταρράκτης, συγγενής θόλωση του κερατοειδούς λόγω δυστροφιών κερατοειδούς)
  3. Τραυματισμός οφθαλμού σε μικρή ηλικία
  4. Οργανική αμβλυωπία

Βλάβη των φωτουποδοχέων που υπάρχουν στην ωχρά κηλίδα οδηγεί στη μη χρησιμοποίηση της ωχράς κηλίδας του πάσχοντος οφθαλμού και η περαιτέρω ανάπτυξη αμβλυωπίας.

  • Μεσημβρινή αμβλυωπία

Μπορεί να είναι μονόφθαλμη ή διόφθαλμη και προκαλείται από μη διορθωμένο αστιγματισμό.

Η διάγνωση της αμβλυωπίας γίνεται με πλήρη ορθοπτική μελέτη, παιδοφθαλμολογικό έλεγχο, κυκλοπληγία και βυθοσκόπιση.

Η αμβλυωπία μπορεί να θεραπευτεί έως την ηλικία των 9 ετών στη στραβισμική αμβλυωπία και έως τα 11-12 έτη στην ανισομετρωπική αμβλυωπία. Πέραν της ηλικίας αυτής η αμβλυωπία δεν επιδέχεται θεραπεία λόγω ωρίμανσης του οπτικού συστήματος και ολοκλήρωσης της ανάπτυξής του. Οπότε είναι καθοριστικής σημασίας ο προληπτικός έλεγχος στα παιδιά προσχολικής ηλικίας μετά τα τρία έτη για να υπάρχει ένα παράθυρο εφαρμογής θεραπείας η οποία είναι απαιτητική και βάζει σε δοκιμασία τον μικρό ασθενή γιατί απαιτεί από αυτόν την μέγιστη συνεργασία όπως και από τους γονείς του οι οποίοι πρωτίστως πρέπει να καταλάβουν τη σημασία της για την επίτευξη βέλτιστης τελικής όρασης η οποία θα συνοδεύει το παιδί για μια ζωή.

Η θεραπεία συνίσταται στα εξής:

  • Γυαλιά για διόρθωση των διαθλαστικών ανωμαλιών
  • Κάλυψη του υγιούς οφθαλμού. Όσο νεότερος είναι ο ασθενής τόσο πιο γρήγορη είναι η βελτίωση και τόσο καλύτερα είναι τα αποτελέσματα.
  • Penalization μια εναλλακτική μέθοδος κατά την οποία χρησιμοποιείται κολλύριο ατροπίνης για τη θόλωση της όρασης στον καλό οφθαλμό.
  • Χειρουργική διόρθωση στραβισμού
  • Χειρουργική διόρθωση της βλεφαρόπτωσης