Η όραση είναι η κύρια αίσθηση από την οποία παίρνουμε πληροφορίες από το περιβάλλον μας και συμβάλει έτσι τα μέγιστα στην διαμόρφωση της ψυχοκινιτικής ανάπτυξής μας. Καταλαβαίνουμε λοιπόν πόσο σημαντικό είναι για ένα βρέφος να βλέπει σωστά. Ο πρώτος οφθαλμολογικό έλεγχος γίνεται στο μαιευτήριο όπου τα νεογνά ελέγχονται για σοβαρά οφθαλομολογικά προβλήματα που χρήζουν επείγουσας αντιμετώπισης, όπως είναι ο συγγενής καταρράκτης και το συγγενές γλαύκωμα. Εάν το βρέφος είναι πρόωρο θα γίνει βυθοσκόπιση με μυδρίαση για έλεγχο αμφιβληστροειδοπάθειας της προωρότητας. Άρα η απάντηση στο ερώτημα πρακτικά είναι από την πρώτη κιόλας ημέρα της γέννησης πρέπει να γίνεται οφθαλμολογικός έλεγχος. Μέχρι την ηλικία των 6 μηνών ο συντονισμός των οφθαλμικών μυών είναι σε εξέλιξη και μπορεί να παρατηρηθεί μη συντονισμός των ματιών και στραβισμός. Από την ηλικία αυτή και μετά εάν επιμένει κάποιος στραβισμός σωστό είναι να ελεγχθεί και να διορθωθεί εγκαίρως. Άρα ένας δεύτερος έλεγχος πρέπει να γίνει σε επιμονή στραβισμού πέραν της ηλικίας των 6-9 μηνών. Στη συνέχεια στην προσχολική ηλικία ακόμα και εάν δεν υπάρχει κάποιο εμφανές οφθαλμολογικό πρόβλημα απαραίτητο είναι να γίνει ένας έλεγχος στην ηλικία των 3-5 ετών για να προληφθεί κάποια αμβλυωπία (τεμπέλικο μάτι) λόγω αδιόρθωτων διαθλαστικών σφαλμάτων (μυωπίας, υπερμετρωπίας, αστιγματισμού) που συνήθως διαλανθάνει της προσοχής των γονιών γιατί το καλό μάτι που αναλαμβάνει την όραση κρύβει την υπολειμματική όραση του αμβλυωπημένου ματιού.

Πρακτικά θα λέγαμε ότι σε οποιαδήποτε ηλικία μπορεί κάποιος να υποβληθεί σε επέμβαση με LASER και ότι η ηλικία δεν αποτελεί περιορισμό ή αντένδειξη της επέμβασης. Κατώτατο όριο ηλικίας απεναντίας υπάρχει και είναι η ηλικία των 18-20 ετών όπου εάν η διαθλαστική κατάσταση του ματιού, οι βαθμοί δηλαδή, είναι σταθερή ο ασθενής μπορεί να υποβληθεί σε χειρουργική αφαίρεση των βαθμών του με LASER. Η επέμβαση με LASER αφορά και ασθενείς της πρεσβυωπικής ηλικίας και είναι εξαιρετικά τα αποτελέσματα που επιτυγχάνουμε ιδίως στις ηλικίες των 40-55 ετών που το μάτι έχει ακόμα κάποιες εφεδρείες για ευκρινή κοντινή όραση μέσω των αυτορυθμιστικών μηχανισμών προσαρμογής. Άρα κάποιοι ασθενείς οι οποίοι απέφυγαν να κάνουν LASER σε νεαρή ηλικία δεν σημαίνει ότι είναι ακατάλληλοι για να κάνουν LASER για να απαλλαγούν από τα γυαλιά τους σε πιο ώριμη ηλικία. Από την ηλικία άνω των 55-60 λόγω φθίσης του μηχανισμού της προσαρμογής αλλά και λόγω θόλωση του κρυσταλλοειδούς φακού του ματιού με την έλευση του καταρράκτη, καταλληλότερη είναι μια ενδοφθάλμια επέμβαση όπου μπορούμε συνδιαστικά να απαλλαγούμε από τον καταρράκτη δίνοντας ικανότητα κοντινής όρασης μέσω ένθεσης αναβαθμισμένων ενδοφακών και ταυτόχρονη διόρθωση της κοντινής όρασης. Βέβαια με το LASER μπορούμε να παρέμβουμε και στις ηλικίες άνω των 60 σε περιπτώσεις όπου μετά από χειρουργείο καταρράκτη έχουμε διαθλαστικές εκτροπές και εκπλήξεις από ένθεση λάθους ενδοφακού!

Σκεφτείτε ότι ο βολβός του ματιού σας συνδέεται στο πίσω μέρος του με ένα μακρύ καλώδιο το οποίο εισέρχεται βαθιά μέσα στον εγκέφαλο σας και ότι το καλώδιο αυτό αποτελείται από εκατομμύρια λεπτές οπτικές ίνες όπως αυτές της φωτογραφίας. Οι ίνες αυτές είναι τόσες όσες είναι από την στιγμή της γέννησης σας και δυστυχώς οι μέχρι τώρα έρευνες καταδεικνύουν ότι δεν μπορούν να αναγεννηθούν εάν καταστραφούν σε αντίθεση με άλλους ιστούς του σώματος όπως είναι π.χ. το δέρμα που συνεχώς αναπλάθεται με φθίνουσα πορεία βέβαια λόγω της φυσικής εξέλιξης γήρανσης. Εύκολα γίνεται αντιληπτό ότι οποιοσδήποτε μηχανισμός όπου θα επέφερε βλάβη στο επίπεδο του οπτικού νεύρου θα ήταν επιζήμιος για την όραση αφού πρόκειται για ιστό τόσο ευαίσθητο όπως προαναφέρθηκε όπου δεν έχει δυνατότητα αναγέννησης. Προσθέστε και το γεγονός ότι ο μηχανισμός αυτός δρα τόσο αργά και τόσο ανεπαίσθητα που δεν προκαλεί συμπτώματα (πόνο, έκπτωση της όρασης, μυγάκια, λάμψεις) παρά μόνο μη αντιληπτές αλλοιώσεις του περιφερικού οπτικού πεδίου της όρασης και όχι του κέντρου της όρασης (όπως στις ωχροπάθειες) και θα έχετε καταλάβει τι είναι το γλαύκωμα. Το γλαύκωμα είναι μια οπτική νευροπάθεια που μοιάζει με μια μαθηματική εξίσωση με πολλές μεταβλητές που παίζουν ρόλο στην εξέλιξη του και στην πρόγνωσή του αλλά προεξάρχουσα είναι η αυξημένη πίεση του ματιού. Ακόμα και πιέσεις όμως χαμηλές μπορεί να προκαλούν νευροπάθεια του οπτικού νεύρου. Μια απλή μέτρηση της πίεσης δεν είναι ποτέ αρκετή. Μια βυθοσκόπιση με μυδρίαση και μια γωνιοσκόπιση είναι πολύ σημαντικές και φυσικά η τομογραφία του οπτικού νεύρου με OCT και OCT αγγειογραφία, η παχυμετρία  του κερατοειδούς και το οπτικό πεδίο είναι οι μεταβλητές της εξίσωσης που λέγεται γλαύκωμα. Έγκαιρη διάγνωση σημαίνει διάσωση οπτικών ινών και άρα λειτουργική περιφερειακή όραση σε σημαντικές δραστηριότητες όπως  οδήγηση και αθλήματα. 

Το μάτι είναι ένα όργανο το οποίο αποτελείται από δύο διαμερίσματα. Το πρόσθιο και το οπίσθιο. Τα διαμερίσματα αυτά διαχωρίζονται μέσω του ιριδοφακικού διαφράγματος. Όπως το διάφραγμα της φωτογραφικής μηχανής έτσι και το διάφραγμα αυτό του ματιού μας έχει διαφορετικές διάμετρος ανάλογα με τις συνθήκες φωτισμού. Ρίχνοντας φως για να εξετάσουμε το μάτι η κόρη κάνει αντανακλαστική μύση, έχει την τάση να κλείνει δηλαδή και κατά συνέπεια είναι δύσκολο να εξεταστεί το οπίσθιο διαμέρισμα του ματιού. Το οπίσθιο διαμέρισμα του ματιού έχει ανατομικές δομές που είναι πολύ σημαντικές. Αυτές είναι το οπτικό νεύρο, η ωχρά κηλίδα, και τα αγγεία του αμφιβληστροειδούς. Πολλές παθολογικές καταστάσεις μπορεί να ανακαλυφθούν τυχαία σε έλεγχο ρουτίνας μετά από βυθοσκόπηση ή αντιθέτως να παραγνωριστούν και να διαφύγουν της προσοχής του οφθαλμιάτρου εάν δεν γίνει βυθοσκόπηση. Άρα παθήσεις οι οποίες είναι σε αρχόμενο στάδιο και δεν έχουν δώσει ακόμα συμπτώματα μπορεί να ανακαλυφθούν τυχαία και να θεραπευθούν σε σωστό χρόνο. Η πρόληψη είναι ακρογωνιαίος λίθος της ιατρικής. Και πρόληψη στην οφθαλμολογία είναι η βυθοσκόπιση με μυδρίαση.

Δεν είναι όλες οι αποκολλήσεις επικίνδυνες για τύφλωση. Έχουμε δύο κατηγορίες αποκόλλησης. Την αποκόλληση του υαλοειδούς σώματος που είναι αθώα και την αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς χιτώνα που είναι πολύ σοβαρή κατάσταση και στην οποία κινδυνεύει σοβαρά η όρασή του ματιού. Η σύγχυση προκύπτει επειδή οι δύο αυτές καταστάσεις μπορεί να διαδεχθούν η μια την άλλη ή να έχουν παρόμοια οπτικά συμπτώματα, δημιουργώντας αυτό που πολλές φορές οι ασθενείς περιγράφουν σαν λάμψεις (φωταψίες) ή σαν οπτικά ερεθίσματα μυγών αραχνών (μυοψίες), αν και η αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς έχει πολύ πιο θορυβώδη οπτικά συμπτώματα όπως εικόνα πέπλου, καπνού, κουρτίνας μπροστά από το οπτικό πεδίο ή έντονα χρωματιστά ερεθίσματα όπως ουράνιο τόξο ή χρωματιστές κλωστές. Λίγα λόγια για την ανατομία του βολβού…Ο βολβός του ματιού στο εσωτερικό του έχει ένα τζελ το υαλοειδές σώμα το οποίο είναι απαραίτητο για δομικούς λόγους (να κρατά το μάτι το σχήμα του), για οπτικούς λόγους  (είναι διαυγές για απρόσκοπτη δίοδο του φωτός στον αμφιβληστροειδή) και βιοχημικούς-τροφικούς λόγους (όχι τόσο εκτενώς μελετημένους), το οποίο με την πάροδο της ηλικίας ή με τραυματισμούς ρευστοποιείται γίνεται πιο υδαρές αποκτά μεγαλύτερη κινητικότητα και ξεκόλλα από τα τοιχώματα του εσωτερικού. Αυτού του είδους η αποκόλληση δεν είναι συνήθως επιζήμια για την όρασή του ασθενούς και δεν εξελίσσεται περαιτέρω σε αποκόλληση αμφιβληστροειδούς. Χρειάζεται παρολαυτά μία επείγουσα οφθαλμολογική εκτίμηση αν είναι πρωτοεμφανισθείσα για αποκλεισμό προδιάθεσης σε σοβαρή αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς που εμφανίζουν κάποια μάτια. Τέτοια μάτια είναι τα ακραία μυωπικά μάτια άνω των 6 βαθμών, μάτια ασθενών που είχαν κάποιο οφθαλμικό τραυματισμό στο παρελθόν, ή κάποια μάτια που ασχέτως μυωπίας ή τραυματισμού μπορεί να εμφανίζουν εκφυλιστικές αλλοιώσεις αμφιβληστροειδούς όπως ρωγμές ή οπές αμφιβληστροειδούς έχουν προδιάθεση για αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς. Εάν η διάγνωση είναι της αποκόλλησης του υαλοειδούς σώματος τότε μια απλή παρακολούθηση είναι αρκετή. Σε αντίθετη περίπτωση αναλόγως μπορούμε να παρέμβουμε με LASER ή με χειρουργική αποκατάσταση της αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς