Τι είναι το διαβητικό οίδημα της ωχράς κηλίδας?

Διαβητικό οίδημα της ωχράς κηλίδας είναι η συγκέντρωση υγρού στην ωχρά κηλίδα λόγω διαρροής από κακή κατασκευή των αγγείων στην περιοχή μια επιπλοκή της νόσου που ονομάζεται διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια.

Τι είναι η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια?

Μέσα στα όργανα που προσβάλλονται συχνότερα  από το σακχαρώδη διαβήτη είναι το αγγειακό δίκτυο του αμφιβληστροειδούς, οδηγώντας στη λεγόμενη διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια. Στη διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια διαταράσσεται η κατασκευή του αγγειακού δικτύου από άποψη διαπερατότητάς των τοιχωμάτων του (εξαγγείωση οροαιματηρών στοιχείων) και από άποψη πυκνότητας των κλάδων του (ερήμωση και ισχαιμία), οδηγώντας σε επιπλοκές που είναι καταστροφικές για την όραση, το οίδημα της ωχράς κηλίδας και τη γένεση παθολογικών νεοαγγειακών μεμβρανών που εύκολα μπορούν να αιμορραγήσουν με αποτέλεσμα την απώλεια της όρασης.

Πόσο σοβαρή είναι η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια?

Από άποψη σοβαρότητας της νόσου έχουμε δύο ξεχωριστές μορφές της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας. Τη μη παραγωγική και την παραγωγική μορφή. Στην μη παραγωγική μορφή που ανευρίσκεται σε αρχόμενα στάδια της νόσου έχουμε διάφορες επιπλοκές από την αγγειοπάθεια όχι απειλητικές για την όραση, μικροανευρύσματα, μικροαιμορραγίες, ανώμαλίες των αγγείων. Στην παραγωγική μορφή που είναι και η σοβαρότερη εμφανίζονται νεόπλαστα τριχοειδικά αγγειακά πλέγματα κακής κατασκευής, πολύ εύθραυστα τα οποία δίνουν γένεση σε αιμορραγίες που ρίχνουν δραματικά το επίπεδο ευκρινούς όρασης του ασθενούς. Σε παραμελημένα περιστατικά μπορεί ακόμα και να περιπλακεί ακόμα περισσότερο η αμφιβληστροειδοπάθεια με νεοαγγειακό γλαύκωμα ή και με ελκτική αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς έχοντας καταστροφικές συνέπειες για την ωφέλιμη όραση του ασθενούς η οποία μπορεί να χαθεί ανεπιστρεπτί.

Πως καταπολεμείται το διαβητικό οίδημα της ωχράς κηλίδας?

Υπάρχει ένα ευρύ φάσμα θεραπευτικών σχημάτων όπως εστιακό grid argon laser ή έγχυση ειδικών φαρμάκων μέσα στο μάτι μέσω ένεσης. Θεραπεία εκλογής θεωρείται η ένεση φαρμακευτικών παραγόντων αντι-αγγειογεννητικών anti-VEGF στην ϋαλοειδική κοιλότητα  που δρουν αποιδηματικά και αναστέλλουν την νεοαγγειογέννεση. Με τον τρόπο αυτό απορροφάται το οίδημα και η όραση του ασθενούς αποκαθίσταται. Γίνονται συνήθως τρείς θεραπείες ανά μήνα σαν σχήμα εφόδου και μετά αναλόγως του πρωτοκόλλου που ακολουθείται γίνεται έγχυση κάθε 4-6 βδομάδες ανάλογα και την ανταπόκριση του ασθενούς αλλά και την σωστή ρύθμιση των δεικτών σακχάρου όπως η γλυκοζιλιωμένη αιμοσφαιρίνη.

Τι είναι η Ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας (ΗΕΩ)?

Η εκφύλιση της ώχρας κηλίδας είναι η πρώτη σε συχνότητα αιτία απώλειας όρασης στις ανεπτυγμένες χώρες. Η πάθηση έχει σαν συνέπεια την απώλεια της κεντρικής όρασης με παραμόρφωση των εικόνων καθιστώντας καθημερινές δραστηριότητες δύσκολες έως αδύνατες.

Υπάρχει αίτιο εμφάνισης της ΗΕΩ?

Είναι μία νόσος που μελετάται ακόμα καθώς παραμένει ιδιαίτερα πολύπλοκο το παθοφυσιολογικό υπόβαθρο της. Σίγουρα παρατηρείται συχνότερα σε ηλικιωμένα άτομα (άνω των 60 ετών) αλλά το αίτιο της παραμένει αδιευκρίνιστο, γι’αυτό και όρος ηλικιακή εκφύλιση . Ενοχοποιούνται πολλοί μηχανισμοί που εμπλέκονται στην εμφάνιση της νόσου από γενετικούς μέχρι συνήθειες τρόπου ζωής όπως το κάπνισμα.

Ποιά είναι τα συμπτώματα της νόσου?

Στα αρχικά στάδια ίσως τα συμπτώματα να απουσιάζουν εντελώς. Πρώτο σύμπτωμα που παρατηρείται συνήθως είναι παραμόρφωση της εικόνας (μεταμορφωψία) και αλλοίωση της ποιότητας των χρωμάτων. Στη συνέχεια χάνεται η ευκολία αίσθησης του ύψους και του βάθους και στο τέλος το κεντρο της όρασης είναι τελείως σκοτεινό χωρίς να βλάπτεται το περιφεριακό πεδίο. Η πάθηση αφορά την κεντρική όραση ενώ η περιφέρεια της όρασης δεν χάνεται σχεδόν ποτέ ακόμα και σε τελικά στάδια και ο ασθενής μπορεί να εξυπηρετείται.

Πως μπορώ να ξέρω αν πάσχω από ΗΕΩ?

Η διάγνωση απαιτεί βυθοσκόπηση με μυδρίαση αλλά συχνά για την αποτελεσματικότερη διάγνωση, παρακολούθηση και θεραπευτική αντιμετώπιση χρειάζεται να πραγματοποιηθούν ειδικές εξετάσεις όπως είναι είναι η φασματική οπτική τομογραφία συνοχής (OCT) και η αγγειογραφία αμφιβληστροειδούς OCTA. Οι εξετάσεις αυτές θα βάλουν και διάγνωση ακριβείας των δύο μορφών της νόσου που είναι η ΗΕΩ υγρού τύπου και ΗΕΩ ξηρού τύπου. Οι δύο μορφές αυτές έχουν τελείως διαφορετική αντιμετώπιση και πρόγνωση τελικής οφέλλημης όρασης. Η ξηρή μορφή εξελίσσεται αργά αλλά έχει δραματική έκπτωση της όρασης χωρίς να επιδέχεται θεραπείας μέχρι και σήμερα εκτός από κάποιες ερευνητικές προσπάθειες. Η υγρή μορφή εξελίσσεται ταχύτατα οδηγώντας σε απότομη ελάττωση της κεντρικής όρασης για την οποία όμως υπάρχει ευρύ φάσμα θεραπείας (θερμικό laser, φωτοδυναμική θεραπεία, ή έγχυση ειδικών φαρμάκων εντός του οφθαλμού). Στην υγρή μορφή έχουμε την ανάπτυξη παθολογικών νεοαγγειακών μεμβρανών οι οποίες είναι στόχος της θεραπείας.

Υπάρχει θεραπεία για την ΗΕΩ?

Η θεραπεία με ενδοβολβικές ενέσεις αντι-αγγειογεννετικών παραγόντων anti-VEGF έχει τα πιο εντυπωσιακά αποτελέσματα. O παράγοντας VEGF (Vascular Endothelial Growth Factor), ευνοεί την ανάπτυξη των παθολογικών, μη φυσιολογικών αγγείων, δηλαδή των νεοαγγείων και την διαρροή από αυτά τα αγγεία. Στην αρχή γίνονται τρεις ενέσεις μια ανά μήνα και στη συνέχεια η θεραπεία εξατομικεύεται ανάλογα την ανταπόκριση του ασθενούς και του θεραπευτικού πρωτοκόλλου που θα ακολουθηθεί. Αν και κατά μέσο όρο απαιτούνται 6-7 ενέσεις τον πρώτο χρόνο, στη συνέχεια ο αριθμός των ενέσεων που απαιτούνται μειώνεται. Με τις ενδοϋαλοειδικές εγχύσεις των νέων φαρμάκων επιτυγχάνεται βελτίωση της όρασης στους μισούς περίπου ασθενείς ενώ αποτρέπεται η περαιτέρω επιδείνωση της όρασης σε ποσοστό που ξεπερνάει το 90%. Τα παραπάνω αποτελέσματα εξαρτώνται από το μέγεθος αλλά και την παλαιότητα της αρχικής βλάβης.